Seyahat ve ikamet harcamalarının gider yazılması
Mükellefler yapmış oldukları seyahat ve ikamet harcamalarını gider yazma konusunda G.V.K.’nun 40 ıncı maddesinde yer alan “Gerçek Gider Yöntemini” seçebilecekleri gibi, G.V.K.’nun 24 üncü maddesinde yer alan “Harcırah Yöntemini” de seçebilirler.
Ancak bu iki yöntemin aynı anda uygulanması mümkün değildir. Gerçek gider yöntemini seçen ve seyahat nedeniyle ortaya çıkan harcamaları belgelere dayanarak gider yazan bir mükellef şayet seyahate çıkan kişiye bir de harcırah ödemesinde bulunursa bu ödeme ücret ödemesi sayılacak ve gelir vergisine konu olacaktır. Söz konusu bu ücret ödemesi de Gelir Vergisi Kanunu’nun 40’ıncı maddesinin 1 numaralı bendine göre genel gider olarak dikkate alınacaktır.
 
Gerçek gider yöntemindeseyahate çıkan kişi tarafından yapılan harcamalar belgelere dayandırılarak gider yazılır. Gerçek gider yöntemine ilişkin düzenlemeler daha önce de belirtildiği üzere GVK’nun 40/4’üncü maddesinde yer almaktadır. Söz konusu kanun maddesindeki düzenlemelerin gereği, yapılan seyahatin işle ilgili, işin ehemmiyeti ve genişliği ile mütenasip olması ve seyahatin maksadının gerektirdiği süreyi aşmaması gerekir.
Seyahat ve ikamet harcamalarının nevilerini aşağıdaki şekilde örneklendirebiliriz.
Her türlü ulaşım harcamaları: İlgili kanun maddesinde ulaşım araçlarına yönelik herhangi bir sınırlama yoktur. Seyahatin amacını aşmamak şartıyla her türlü ulaşım amacı harcamaları gider olarak yazılabilecektir. (Uçak, Tren, Otobüs gibi) Ayrıca seyahat esnasında seyahatin gerektirdiği araçların kiralanması halinde bunlara ait harcamalarda gider yazılır.
Her türlü konaklama harcamaları: Seyahat esnasında yapılacak her türlü konaklamaya ilişkin harcamalar. (Otel v.b. gibi).
Seyahat esnasındaki diğer harcamalar: Seyahat esnasında seyahatin gerektirdiği diğer harcamalar (hammaliye, park gideri, köprü geçiş ücreti, oto yol ücreti vb.)
Yemek bedelleri: Seyahat esnasında tüketilen yemeklere ilişkin yapılan ödemelerde gider olarak dikkate alınabilir.
Yukarıda yer alan harcamaların gider olarak dikkate alınabilmesi için tevsik edici niteliğe sahip vesikalarla ispatlanması gerekmektedir.
Harcırah yönteminde debelgelerle tevsik edilen gerçek yol giderlerinin tamamı indirim konusu yapılabilecektir. Yol gideri olarak tanımlanan harcamalar, şehir içi, şehirlerarası veya milletlerarası ulaşım araçlarının ücretleri ve bu ücretlere bağlı olarak ödenen diğer ücretler. Yurt dışına yapılan seyahatler esnasında ödenen vize ve pasaport ücretlerinin de yol gideri kapsamında değerlendirilmesi gerektiği kanısındayız.
Harcırah yönteminde yeme ve yatma gideri karşılığı verilen harcırahlar indirim konusu yapılmaktadır. G.V.K.’nun 24/2’nci maddesinde yemek ve yatmak giderlerine karşılık olmak üzere verilen harcırahların (gündeliklerin) aynı aylık seviyesindeki devlet memurlarına verilen gündelik seviyesinin veya devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşmamak şartı ile gider karşılığı sayılarak gider yazılabileceği belirtilmiştir. Söz konusu haddi aşan ödemelerin ise ücret ödemesi olarak kabul edilerek gelir vergisine tabi tutularak gider yazılması gerekeceği tabidir.
Yurt içi harcırah gündeliklerinin miktarı Harcırah Kanunu’nun 33’üncü maddesinde yazılı nispetler dahilinde kalmak şartıyla her yıl Bütçe Kanunları ile belirlenir. Yurt dışı harcırah gündeliklerinin miktarı ise gidilecek ülkeye, memur ve hizmetlerinin aylık veya ücret tutarları ile görevin mahiyetine göre, mali yıl itibariyle ve Maliye Bakanlığı’nın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca tayin olunur.